Rusya'nın En Büyük Arama Motoru Yandex'i Yakında Tanıyalım

Yandex ülkemizde de artık herkesçe bilinen bir marka. Kimileri Google’ı tahtından edeceğini iddia ederken kimileri başarısız olacağını savunmakta.
Kişisel olarak rekabeti sevdiğimden ben her ikisinin de tam ortasında durmaktayım açıkçası 🙂 Bu süreçte dikkatimi çeken unsurlardan biri Yandex’in, Google’a göre daha şeffaf bir politika uygulaması. Öyle ki Yandex’in geçmişine, ulaşım bilgilerine hatta iş başvurusu için ulaşabileceğiniz birime dair bilgilere ulaşabiliyorsunuz.
Bu kadar kişisel yorumdan sonra artık Yandex’i yakında tanıyabiliriz;
Yandex’in Tarihi: Dönüm Noktaları
Yandex’in tarihi 20 yıl önce başladı. O dönemde şirketin kurucuları Arkadia adlı bir işletmede çalışırken Yandex’in ilk arama teknolojilerini geliştirdi. Bu dönemde bir grup önemli programcı Rus dili morfolojisine dayanan bir dizi arama programı geliştirdiler. Söz konusu programlar arasında The International Classifier of Patents (Uluslararası Patent Sınıflandırıcısı) ve Bible Search (İncil Arama) vardı. Bu ikincisi daha sonra Yandex’in arama motoru oldu.
“Yandex” İsmi (1993)
“Yandex” ismini şirketin baş kurucularından ikisi, Ilya Segalovich ve Arkady Volozh koydu. O sıralarda Ilya yeni teknolojinin temelini tanımlayacak farklı kelimeleri deniyordu. Sonunda Rusça birinci tekil şahıs zamiri “я” “Ya” kökünden “Yandex” ismini türettiler. Bu isim önceleri “Y(et) + A(nother) + (i)NDEX” (bir dizin daha) ifadesinin kısaltması olarak kullanılıyordu. Günümüzde “Yandex” ismi Rusça konuşulan ülkelerde web aramasıyla eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Milyonlarca kişi internette ve özel web hizmetlerinde istediği bilgiye erişmek için her gün Yandex’i kullanılıyor.
www.yandex.ru (1997)
Yandex.ru arama motoru resmi olarak 23 Eylül 1997’de Moskova Softool sergisinde ilk kez kamuya duyurularak kullanılmaya başladı. Rus dili morfolojisine dayanan Yandex arama motorunun 1997 sürümü kelimeler arasındaki uzaklığı dikkate alıyor ve bir web belgesinin arama sorgusuyla ilgi düzeyini belirlemek için karmaşık bir algoritma kullanıyordu. Yandex kullanıma açıldıktan 3 yıl sonra Rusya’daki en büyük arama motoru oldu.
İçerik Bazlı İlk Şerit Reklam (1998)
1998 yılında Yandex’te ilk içerik bazlı reklamlar gösterilmeye başladı. İçerik bazlı reklamlar kullanıcıların arama sorgularıyla eşleştiriliyordu. Bu tür reklamlar, reklamların doğrudan hedef kitleye gösterilmesini sağlıyordu. İçerik bazlı reklamlar il olarak Yandex’in kullanıcılarının sorularına yanıt verme görevinin bir parçası olarak kullanıldı. Ardından şirketin ana iş modeli olarak gelişti.
Bağımsız Bir Şirket Olarak Yandex (2000)
Yandex, 2000 yılında bağımsız bir şirket olarak tüzel kişilik kazandı. İlk yatırımcılar Yandex’in önceli olan CompTek’in paşdaşlarıydı. Ayrıca, Ru-Net Vakfı şirket hisselerinin yüzde 35’i karşılığında 5 milyon dolar ödeyerek katılım sağladı. Yandex’in hissedarları arasında, şirketi CEO olarak yöneten Arkady Volozh’la birlikte baş yazılım geliştiricileri ve diğer yöneticiler vardı.
Direct (2001)
Yandex, 2001 yılında içerik bazlı reklamcılıkta kullanılmak üzere otomatik reklam gösterme sistemi Yandex.Direct’i kullanıma sundu. Kullanıcılar Yandex.Direct’i kullanarak ve hiçbir aracıya gerek kalmadan reklamlarını Yandex hizmet sayfalarına doğrudan yerleştirebiliyordu. Yandex.Direct ilk yılında 2,500’den fazla reklamverenin reklamını gösterdi.
Rusya Dışındaki İlk Ofis (2005)
Yandex, 2005 yılında Ukrayna’da bir ofis açarak Rusya dışında gelişmeye başladı. Yeni ofis açılışından itibaren şirketin hizmetlerini Ukraynalı kullanıcılar için geliştirmeye ve bölgedeki müşterilere reklam fırsatları sunmaya yoğunlaştı. (Bugün itibarıyla Yandex, Rusya ve Ukrayna dışında Türkiye, Kazakistan ve Beyaz Rusya’da da faaliyet göstermektedir.)
Moskova Dışındaki İlk Yazılım Geliştirme Ofisi (2006)
Yandex 2006’da Moskova dışında yazılım geliştirme ofisleri açmaya başladı. Önce St. Petesburg’da bir yazılım geliştirme merkezi kuruldu. Bunu takiben Ukrayna, Simferopol’da ikinci bir merkez açıldı. 2009 yılında ise ABD’deki Silicon Vadisi’nde Yandex Labs (Yandex Laboratuarları) açıldı.
Veri Analizi Okulu (2008)
2008 yılında, Yandex yerli uzmanları veri analizi ve bilgi toplama alanında eğitmek üzere iki yıllık ücretsiz bir yüksek lisans programı olan Veri Analizi Okulu’nu açtı. Böylece, Yandex yeni teknolojiler geliştirmeyi teşvik eden, yeni yetenekler keşfetmeyi ve Yandex’in inovasyonda öncülüğünü korumasını sağlayan bilimsel bir ortam oluşturarak bu ortamı muhafıza etmek için katkıda bulunmaya başladı.
MatrixNet (2009)
Yandex’in yenilikçi yaklaşımı, 2009 yılında şirketin MatrixNet adlı yeni bir “kendi kendine öğrenen bilgisayar” yöntemini uygulamaya başlamasıyla tekrar ön plana çıktı. Bu çığır açan teknolojide binlerce arama faktörü ve kombinasyonu dikkate alınmaktadır. Bu sayede Yandex daha isabetli aramalar yapabilmenin yanı sıra birçok arama sorgusu sınıfı için arama sonuçlarını daraltarak kaliteyi de arttırdı. MatrixNet sayesinde, Yandex arama kalitesinde büyük yol kat etmiştir.
YNDX (2011)
Yandex, Mayıs 2011’de YNDX borsa koduyla NASDAQ Global Select Market’te halka arz edildi.
Dünya Pazarına Açılım (2011)
20 Eylül 2011’de Yandex’in Türkçe arama ve web bilgi portalı yayına geçti. yandex.com.tr adresindeki Yandex bilgi portalından web arama, Yandex.Haritalar, Yandex.Mail, Yandex.Disk, Yandex.Browser vb. gibi Türkiye’deki kullanıcılar için özel olarak geliştirilen birçok hizmete ulaşmak mümkündür.
Çalıştığı ülkeler arasında Rusçanın hiç konuşulmadığı ilk ülke olan Türkiye için Yandex, varolan servislerini Türkçeleştirmek yerine tamamen yeni ürünleri geliştirme yöntemini seçmiştir.
Yandex.Browser (2012)
Yandex, kendi geliştirdiği internet tarayıcısı Yandex.Browser’ı hizmete sundu. Bilgi araması yapmaktan virüslere karşı korumaya kadar kullanıcıların web arama ile ilgili her türlü ihtiyaçlarının karşılanmasını önemli ölçüde kolaylaştıran Yandex.Browser, sektörün en üstün açık teknolojili sistemleri üzerine kurulu olup; arayüzü diğer benzer ürünlerde bulunmayan, kendine özgü yeni elementler içermektedir. Yandex.Browser, Rusya, Ukrayna ve Türkiye için yerelleştirilmiştir.
Kaynak: http://company.yandex.com.tr/general_info/history.xml